ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ( εισαγωγικό σημείωμα )

Το έργο τίθεται ως αποτέλεσμα ενεργείας εμπεριέχουσας σκοπό και ιδέα και ύλη . Νόμος θεωρείται το πλαίσιο , η κατεύθυνση , η συναρμογή , η εναρμόνιση , ο προσδιορισμός του συγκεκριμένου , ο τρόπος επιτέλεσης σκοπού, η καθοδήγηση και άλλα παρεμφερή. Εργονομία είναι η επιστήμη που συναρμόζει το έργο με το νόμο που σημαίνει εν έργω νομώ , εν έργω κατευθύνω , δημιουργώ , επιτηρώ. Εργοποιώ κατά νόμον την ενέργεια. Αν προσθέσουμε σε αυτό το γεγονός ότι η εργοποίηση της ενεργείας συμβαίνει σε μια δοσμένη πραγματικότητα που αποτελεί το περιέχον, τότε συνάγεται ότι ο νόμος είναι σχέση και όχι κάτι το αυτοφυές και αυθύπαρκτο που επιβάλλεται πάνω στα πράγματα . Αλλά το περιέχον τούτο, στην ευρύτερη έννοια του είναι η ολότητα η απειριζομένη, στην ανθρώπινη αντίληψη. Τούτο σημαίνει πως το δρών υποκείμενο , είναι υποχρεωμένο να περί-ορίσει την ολότητα και να την καθορίσει ως πεδίο δράσης ή ενεργείας. Η λέξη έργο υπονοεί δράση , ενέργεια , δρών υποκείμενο εκ του οποίου παράγεται αποτέλεσμα , δηλαδή συμβάν μέσα στην άπειρη συμβαντικότητα , μορφή μέσα στην άπειρη μορφικότητα, σημείο ελάχιστο μέσα στην ολότητα. Η λέξη νόμος προϋποθέτει πως το δρών υποκείμενο θέτει το παραγόμενο σε μια ολότητα νοητή και περιγράψιμη, προϋποθέτει νοητική σύλληψη της ολότητας εκείνης που περί-βάλλει τη δράση. Τεθείσης όμως της ολότητας και του νοος, αρχίζει η φοβερή περιπέτεια της φιλοσοφίας. Ατελείωτα ερωτήματα αναφύονται περί της ολότητας και των στοιχείων που την προσδιορίζουν αλλά και περί του υποκειμένου και των δυνάμεων και δυνατοτήτων αυτού ως στοιχείων του τρόπου δια του οποίου διανοίγεται το πραγματικό.
Εργονομώ με ένα λόγο σημαίνει, δρω κατά νόμον μέσα σε δοσμένη ολότητα και πραγματικότητα Επειδή όμως ο νόμος είναι σχέση του έργου με την δοσμένη πραγματικότητα σημαίνει ότι το έργο για να είναι έργο( και όχι τερατούργημα) προϋποθέτει εννόηση του οντολογικού και αισθητικού βάθους της προ-κειμενης πραγματικότητας. Συνεπώς προέχει η περιγραφή του πραγματικού ή του ΠΕΔΙΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ως επίσης και η περιγραφή του ΤΡΟΠΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ που έχει ως αδιάσειστο θεμέλιο του τον τρόπο του νοείν. Το πραγματικό , δηλαδή το Είναι , δεν μπορεί να τεθεί χωρίς τον τρόπο του νοείν. Η σχέση ανάμεσα στο πραγματικό και τον τρόπο ονομάσθηκε από την ελληνική φιλοσοφία και κυρίως από τον Ηράκλειτο , ΛΟΓΟΣ. Αν ο τρόπος που νοούμε τα πράγματα είναι διαφορετικός από τον τρόπο που υπάρχουν τότε είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε στη πλάνη. Αν όμως φτάσουμε στο επίπεδο ομολογίας με τον εμπράγματο Λόγο-τρόπο των όντων, καθιστάμεθα συμμέτοχοι του παιχνιδιού της δημιουργίας. Εξερχόμαστε της ψευδαισθητικής μας παράστασης που παράγεται από την εις ίδιον αποστροφή και εισερχόμαστε στο κόσμο του ενός και κοινού. (Αξίζει να αναφέρω εδώ ότι αυτήν την έξοδο από την εις ίδιον αποστροφή την επιχείρησε πρώτος ο ελληνισμός έτσι ώστε να αποτελεί τον κορυφαίο τρόπο αυτού . Ολόκληρος ο ελληνικός διάκοσμος δομείται πάνω σε αυτή την προσπάθεια ομολογίας με τον συμπαντικό Λόγο. Χωρίς αυτό τον τρόπο που για να υπάρχει προϋποθέτει ελευθερία πνευματική και κοινωνικό-πολιτική περιφρούρηση αυτής από τις επελάσεις της βαρβαρότητας και του σκοταδισμού είτε έσωθεν είτε έξωθεν , ο ελληνισμός χάνει την ειδοποιό του διαφορά , χάνει τον οντολογικό του προορισμό, χάνει την ίδια του τη φύση , εκφυλίζεται και πορεύεται προς το θάνατο.)
Η εργονομική δράση αφορά ατομικά αλλά και συλλογικά υποκείμενα σε περιορισμένα και απεριόριστα πεδία δράσης.
Ο περιορισμός του πεδίου δράσης προσδιορίζεται από τον σκοπό που θέτει ο νους. Έργο υπάρχει εκεί που υπάρχει σκοπός και σκοπούσα ενέργεια. Η άσκοπη ενέργεια δεν παράγει έργον ούτε νόμο. Δηλαδή δεν εργονομεί , δεν παράγει αρμονία, δηλαδή αρμονική σχέση ανάμεσα στο α και παν μη α, ανάμεσα στο ταυτόν και το έτερον.
Κατά συνέπεια όπου υπάρχει αρμονία ενυπάρχει σκοπός και ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΈΡΓΕΙΑ. Όπως στο δικό μας πεδίο δράσης , το ανθρώπινο έργο αποκαλύπτει την νόηση και την έλλογο δράση, έτσι και στην κοσμική ολότητα που μας περιέχει αποκαλύπτεται μέσα στις αρμονικές σχέσεις και προσαρμογές η δράση της θείας νόησης ως ενεργού παρουσίας μέσα σε ένα αδιάκοπο γίγνεσθαι. Ο θεός προσεγγίζεται ως υψηλή εργονομική ενέργεια μέσα σε μια συνεχώς κινούμενη και μεταβαλλόμενη πραγματικότητα. Ο θεός εργονομεί σύμφωνα με την τάξη και τη γνώση της ολότητας , με σκοπούς και ιδέες απρόσιτες στην ανθρώπινη αντιληπτικότητα ως προς την ουσία τους , προσιτές όμως ως προς το αποτέλεσμα τους, που είναι ο κόσμος. Η γνώση του θεού προσλαμβάνεται μέσα από τη γνώση του κόσμου και την εμβίωση της αρμονίας του, αλλά και την συμμετοχή , έστω στο περιορισμένο ανθρώπινο πεδίο, στην εργονομική διαμόρφωση του διακόσμου μας. Ο άνθρωπος εργονομεί υπό περιορισμένη αντίληψη του όλου αλλά και με μέσα περιορισμένα καθότι η νόηση αυτού περιορίζεται στη γνωρίζουσα διάσταση της.
Η εργονομική δράση ως δημιουργία αρμονίας δεν είναι δράση σε μια αδρανή πραγματικότητα, σε μια παθητική πραγματικότητα, σε μια νεκρή ύλη που δέχεται παθητικά τη μορφή δια του είδους ή της ιδέας. Η ύλη έχει ζωήν , ενέργεια , κίνηση που υπόκειται στο Λόγο , αιώνια διαφοροποίηση και κατά συνέπεια αιώνια απειθαρχία και τάση εκτροπής και αυτονόμησης. Η άπειρη πολλαπλότητα παράγει κατ’ ανάγκη άπειρους συσχετισμούς και εισάγει στο γίγνεσθαι, το απροσδιόριστο , το απρόβλεπτο και το τυχαίο. Τούτα προσδιορίζουν την μορφοπλαστική κίνηση του όλου και επιβάλουν την ροπή προς το χαοτικό και το απρόβλεπτο. Συνεπώς η εργονομική δράση για να ισχύει πρέπει να έχει συνέχεια . Η δημιουργία αρμονικών σχέσεων , η δημιουργία ως κόσμος, είναι συνεχής και αδιάπτωτη παρουσία της εργονομικής ενεργείας του θεού.
Η ιδέα της δημιουργίας του κόσμου είτε εκ του μηδενός είτε εκ της τελείας διανοίας του θεού που αποτυπώνει τη μορφή σε μια υπάρχουσα ύλη, εδράζεται στη φαντασία και δεν έχει καμία σχέση με τη πραγματικότητα. Η ίδια η πραγματικότητα απαιτεί την προσαρμοστικότητα της θείας διανοίας και αναιρεί την στατικότητα των ιδεών. Ο Πλατωνικός κόσμος των ιδεών καταργεί την άμεση και συνεχή ενέργεια του θείου νου που για να είναι συμβατός με την εν γίγνεσθαι πραγματικότητα επιβάλλεται να είναι δημιουργικός στοχασμός. Ο θείος νους είναι θείος στοχασμός και ανάδυση νέων ιδεών , νέων σκοπών , νέων μορφών και νέων σχέσεων. Ούτε ο θεός είναι τέλειος ούτε ο κόσμος μονοδιάστατος . Το θείον κατανοείται ως αγώνας και η σχέση του ανθρώπου με το θείον πραγματώνεται ως κοινός αγώνας. Ο στατικός κόσμος , ο τέλειος κόσμος που δεν υπόκειται στη κίνηση και την αλλαγή υπάρχει μόνο μέσα στη φαντασία των επινοητών του. Η θεία νόηση αλληλένδετη με τον αενάως μεταβαλλόμενη κόσμο μεταβάλλεται και αυτή . Τούτο επιτρέπει την συνεχή ανάδυση του καινούριου .
Την αυτήν σύσταση με τη θεία νόηση έχει και ο ανθρώπινος νους, αλλά υπό περιορισμένη αντίληψη του όλου. Ο ανθρώπινος νους ως ηγετικός παράγων της ενεργείας και της εργασίας είναι από τη φύση του ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΟΣ. Η εργονομική φύση της ανθρώπινης νόησης προκύπτει από την αδιάρρηκτη σχέση της με το σύνολο του κόσμου ως αενάου γίγνεσθαι. Η ανθρώπινη ύπαρξη δεν μπορεί να εκγλυφθεί ως κλειστή πραγματικότητα αυτάρκης και αυτενεργός μέσα στο κόσμο , αλλά ως περατή από τις κοσμικές ροές και αλληλένδετη με αυτές .Εξ αυτής της σχέσης και εντός αυτής μετέχει της θείας εργονομίας εκ της οποίας απορρέει η δυνατότητα της δικής του εργονομικής δράσης Δι’ αυτής ο άνθρωπος παρεμβαίνει στο γίγνεσθαι και ως εκ τούτου καλείται από τα ίδια τα πράγματα να ερωτήσει περί αυτών ως και περί του εαυτού του και να αναζητεί ακατάπαυστα σε κάθε του έργο , το πλαίσιο και το νόμο , την αξία των σκοπών του και το νόημα των έργων του σε συνάρτηση με το παν. Μόνο έτσι μετέχει της ιερότητας και του κάλλους του κόσμου που τον περιέχει. Σε ενάντια περίπτωση, υπέρβασης του μέτρου και υπερβολής , εισάγει στη ζωή την βέβηλη πράξη ως πράξη ακαλαίσθητη και δυσαρμονική, που την διέπει η αγνωσία και η υπερβάλλουσα ιδιοτέλεια, η πέραν των ζωτικών μέτρων αυτής. Αν κατανοήσουμε την ενότητα μας με τον κόσμο τότε θα αναζητήσουμε το μέτρο και τον εναρμόνιο ρυθμό έχοντας γνώση των ορίων μας και εκπέμποντας ευχαριστία προς τη ζωή. Αυτή είναι η ηθική και οντολογική και αισθητική και γνωσιολογική βάση της εργονομικής δράσης. Εξ αυτής της βάσης ορμώμενοι, μπορούμε να αναζητήσουμε τις θεμελιώδεις αρχές της εργονομικής δράσης .
Η δυνατότητα διεύρυνσης του πεδίου δράσης από την συνεχώς αναπτυσσόμενη τεχνολογία, μας υποχρεώνει να σκεφτούμε ξανά το ον και τη θέση μας εντός αυτού , να στοχαστούμε πάνω στο νόημα της δράσης και το ποιόν της , ώστε να παραμείνουμε ένθεοι δημιουργοί στα πλαίσια της κοσμικής αρμονίας και όχι να γίνουμε οι καταστροφείς αυτής .
Σύμφωνα με τα προλεγόμενα, θεμελιώδεις αρχές της εργονομικής δράσης θεωρούμε τις εξής :
Πρώτη : . Ο καθορισμός του πεδίου ενεργείας. Ο στοχασμός ως κατανόηση του υπάρχοντος , ως περιγραφή του πραγματικού και άμεσου δεδομένου. Προσέγγιση πλεονεκτημάτων και αδυναμιών του περί-ορισμένου πεδίου.
Δεύτερη: η ύπαρξη συγκεκριμένου σκοπού και η αξιολόγηση των γενεσιουργών αιτιών αυτού του σκοπού.,
Τρίτη : η αξιολόγηση των υποκειμενικών δυνατοτήτων .
Τέταρτη: η γνώση των υπαρχουσών ροπών και η αξιοποίηση τους.
Πέμπτη: η βούληση και η εμμένεια στο σκοπό. Η μη εκτροπή από εξωγενείς ή και ενδογενείς παράγοντες.
Έκτη: Η πρόβλεψη των πιθανών αποτελεσμάτων μέσα από την επισκόπηση του όλου καθώς και η πρόβλεψη και διαχείριση των αποκλίσεων που παράγει η εμβόλιμη ενέργεια .
Έβδομη: Η δυνατότητα ταχείας προσαρμογής σε νέες συνθήκες αλλαγής των πρωταρχικών δεδομένων.
Οι αρχές της εργονομικής δράσης έχουν πρακτική εφαρμογή από την κατασκευή ενός τραπεζιού και την τοποθέτηση του στο χώρο μέχρι την γεωπολιτική και την υψηλή τεχνολογία του διαστήματος , αλλά συνιστούν επίσης θεωρητική διάνοιξη των μεταφυσικών ζητημάτων του Είναι , νοουμένης της μεταφυσικής ως εσωτερικής διάστασης της φύσης .
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Κάποιες ιδέες που τέθηκαν σε αυτό το άρθρο και θα άξιζαν περαιτέρω ανάπτυξης είναι :
1.Το αλληλένδετο του τρόπου του νοείν με το είναι.
2.Ο τρόπος του νοείν υπόκειται σε ιστορική εξέλιξη ως πορεία μετάβασης από την κλειστότητα του εγώ στην ομολογία με τον κοινό συμπαντικό Λόγο.
3.Η αυτονομία της ύλης και η άσκοπη έκπτυξη της.
4. Ο Θεός ως δρών υποκείμενο και σκοπούσα διάνοια και ενέργεια. Το ομοούσιο της ύλης και του θεού και η τροπολογική διαφορά τους.
5.Η πολιτεία ως έργο συμπαντικής εργονομικής συνείδησης.
6. Υπέρβαση του πλατωνισμού και επιστροφή στη προσωκρατική φιλοσοφία που κορυφώνεται στον Ηράκλειτο. Εδώ πρέπει να αναφέρω την συμβολή του Φρειδερίκου Νίτσε .Η επιστροφή στους προσωκρατικούς σηματοδοτεί ένα νέο κύκλο ελληνικού πολιτισμού και κλείνει ταυτόχρονα τον Αριστοτελικο-Πλατωνικό κύκλο.
7.Η φιλοσοφία του ΝΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΟΘΕΙΣΜΟΥ.
8.η φιλοσοφία στην εμπροσθοφυλακή του ελληνικού ,προοδευτικού, κοινωνικού εθνικισμού.
9. Η ιερή επιστήμη σε αντίθεση με την κερδοσκοπική, βέβηλη και καταστροφική.
10. Προσέγγιση των εννοιών της φιλότητος και του νείκους του Εμπεδοκλή ως αλληλοσυμπληρούμενων τρόπων της εργονομικής διανοίας σε θείο και ανθρώπινο πεδίο.
Λουκάς Γ. Σταύρου